Lage emissiezones (LEZ’s) veranderen de manier waarop we ons door Belgische steden bewegen. Of je nu in Brussel, Antwerpen of Gent rijdt, je voertuig moet voldoen aan strenge uitstootnormen om toegang te krijgen. Dit maakt een grote impact op de luchtkwaliteit, maar roept ook vragen op voor automobilisten.

Mag jouw auto de LEZ inrijden? Welke regels gelden er precies? En wat zijn de alternatieven als je voertuig niet voldoet? Lees meer hierover in dit artikel.

Een lage emissiezone (LEZ) is een afgebakend gebied waar de toegang voor bepaalde voertuigen beperkt is op basis van hun uitstoot. Het doel van een LEZ is om de luchtkwaliteit te verbeteren en zo de impact van vervuilende voertuigen op het milieu en de volksgezondheid te verminderen.

Steden zoals Brussel, Antwerpen en Gent hebben deze zones ingevoerd om schadelijke uitstoot zoals fijnstof en stikstofoxiden te verminderen.

Dit draagt vanzelfsprekend bij aan een betere leefomgeving en een gezonder klimaat voor inwoners en bezoekers. De LEZ-regels zijn specifiek gericht op voertuigen met een relatief lage Euronorm, zoals oude dieselwagens, omdat dit de meest vervuilende voertuigen zijn.

België telt momenteel drie grote lage emissiezones, elk met hun eigen toegangsregels en controlesystemen:

• Brussel: De LEZ beslaat het volledige Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De toegangsregels worden streng gecontroleerd, en overtreders riskeren hoge boetes. Vanaf 2025 worden de regels verder aangescherpt, en zal de toegang voor vervuilende voertuigen nog beperkter worden.

• Antwerpen: Deze LEZ omvat de binnenstad en enkele omliggende districten. In Antwerpen wordt de toegang gecontroleerd via camera’s die nummerplaten scannen en vergelijken met een centrale database.

• Gent: De Gentse lage emissiezone is actief in het centrum. Het stadsbestuur focust op een evenwicht tussen betere luchtkwaliteit en een vlotte circulatie van het verkeer.

Daarnaast zijn er plannen om het LEZ-netwerk in Vlaanderen uit te breiden naar andere steden en regio’s, afhankelijk van de lokale doelstellingen voor de luchtkwaliteit. 

In Wallonië is voorlopig nog geen lage-emissiezone van kracht. Het Waalse decreet van 2019 biedt wel de mogelijkheid tot twee soorten LEZ’s:

• ZBE communale: Gemeentes kunnen een permanente lage-emissiezone invoeren, maar tot nu toe heeft geen enkele gemeente hiervan gebruik gemaakt.

• ZBE régionale: Het hele Waalse gewest zou een LEZ kunnen instellen, maar deze beslissing is uitgesteld en lijkt niet meer te worden uitgevoerd.

Waals minister van Milieu, Céline Tellier, gaf in maart 2024 aan te werken aan een nieuw voorstel. De focus zou verschuiven van een regionale LEZ naar lage-emissiezones in enkele grote stedelijke centra.

De toegang tot een lage emissiezone hangt af van de Euronorm van je voertuig. De Euronorm is een algemene Europese standaard die bepaalt hoeveel een voertuig mag uitstoten. Hoe hoger de Euronorm, hoe schoner je voertuig en hoe groter de kans dat je toegang hebt tot de LEZ.

• Personenwagens: Voertuigen met een Euronorm 5 of hoger mogen doorgaans de LEZ inrijden. Oudere dieselvoertuigen zonder roetfilter of met een lagere Euronorm zijn niet welkom.

• Vrachtwagens en bussen: Ook hier gelden strikte normen, waarbij voertuigen met een Euronorm 4 of lager vaak geweigerd worden.

• Type wagens die automatisch toegelaten zijn: Elektrische wagens, voertuigen op waterstof, en hybride voertuigen met lage uitstoot worden automatisch toegelaten.

Sommige voertuigen vallen buiten de algemene LEZ normen en kunnen alsnog toelating verkrijgen, zoals:

Ambulances, brandweerwagens en politiewagens zijn altijd toegelaten.

Voertuigen die niet onder de categorieën M, N of T vallen, zoals bromfietsen en motoren, hebben steeds toegang tot een LEZ.

Elektrische voertuigen en waterstofvoertuigen zijn altijd toegelaten in een LEZ, ongeacht hun Euronorm.

Belgische oldtimers moeten voldoen aan specifieke voorwaarden om toegang te krijgen tot een lage-emissiezone (LEZ). Ze moeten ouder zijn dan 30 jaar, ingeschreven zijn als oldtimer en een nummerplaat met ‘O’, ‘1-O’, of een gepersonaliseerde plaat hebben. Daarnaast is het gebruik beperkt tot recreatief rijden, commercieel, professioneel gebruik en woon-werkverkeer zijn niet toegestaan.

Registratie bij de lokale overheid is verplicht, gratis in Antwerpen en Gent, en moet uiterlijk de dag na binnenkomst in de LEZ worden voltooid. Meer info vind je hier.

Voertuigen voor professioneel gebruik, aangepast zijn voor personen met een handicap, of behoren tot eigenaars met een verhoogde tegemoetkoming, kunnen onder specifieke voorwaarden een vrijstelling aanvragen om toegang te krijgen tot een lage-emissiezone.

Op de websites van de verschillende LEZ-zones kun je nagaan of jouw voertuig toegang heeft. Hier vind je specifieke informatie over de LEZ-regels in België per zone:

• Brussels hoofdstedelijk gewest

• Antwerpen

• Gent

Voertuigen met een buitenlandse nummerplaat, behalve uit Nederland, moeten altijd geregistreerd worden voor toegang tot Belgische LEZ’s, ongeacht hun Euronorm. Registratie is verplicht voor steden zoals Antwerpen, Gent en Brussel en moet online via de officiële websites, hierboven vermeld, uiterlijk 24 uur voor je bezoek afgerond zijn om boetes te voorkomen.

In alle LEZ’s worden camera’s gebruikt om nummerplaten te scannen. Deze worden gekoppeld aan een database die bepaalt of jouw voertuig toegelaten is. Als jouw voertuig niet aan de vereisten voldoet en je geen vrijstelling hebt, wordt er automatisch een boete uitgeschreven. Deze boetes kunnen oplopen tot zo een €350 per overtreding.

Hieronder een aantal alternatieven om een boete te voorkomen:

• Voertuig aanpassen of vervangen: Installeer een roetfilter of kies voor een milieuvriendelijk alternatief, zoals een elektrische of hybride wagen. In sommige regio’s zijn subsidies beschikbaar voor aanpassingen of de aankoop van een nieuwe wagen.

• Dagpas kopen: Voor eenmalige bezoeken kun je in bepaalde steden een dagpas aanschaffen. Deze zijn beperkt tot een aantal dagen per jaar en de kosten verschillen per stad.

Lage emissiezones (LEZ’s) stimuleren duurzame mobiliteit door alternatieven aan te moedigen:

• Openbaar vervoer, fietsen en carpoolen: openbaar vervoer zoals bussen, trams en treinen biedt een efficiënt en milieuvriendelijk alternatief. Daarnaast zijn fietsen en carpoolen gezonde en kostenbesparende opties die zorgen voor een lagere uitstoot.

• Stimulans voor duurzamer vervoer: LEZ’s versnellen de overstap naar milieuvriendelijk vervoer. Ze moedigen de aankoop van schonere voertuigen aan en verminderen het gebruik van vervuilende voertuigen, wat leidt tot een betere luchtkwaliteit en een gezondere leefomgeving.

Om de overgang naar milieuvriendelijkere voertuigen te vergemakkelijken, bieden sommige steden financiële ondersteuning:

In België zijn er verschillende subsidies voor de aankoop van elektrische of hybride voertuigen. Dit helpt om de aankoopprijs te verlagen en maakt duurzamer vervoer toegankelijker voor meer mensen.

In Gent kunnen inwoners met een verhoogde tegemoetkoming een slooppremie aanvragen als hun voertuig niet aan de LEZ-normen voldoet. Deze premie is bedoeld om oude, vervuilende voertuigen van de weg te halen en tegelijkertijd financiële ondersteuning te bieden bij de overstap naar een duurzamer alternatief. Elke premie geldt voor één voertuig per gezin of adres. Meer info kan je hier vinden.

Lage emissiezones zijn meer dan een beperking; ze bieden een kans om bij te dragen aan een schonere, gezondere omgeving. Door te kiezen voor een milieuvriendelijk voertuig, duurzame alternatieven te benutten of te profiteren van subsidies, maak je deel uit van de oplossing.

Bereid je goed voor met de juiste documentatie om boetes te vermijden en overweeg opties zoals een dagpas. Samen werken we aan een toekomst met minder uitstoot en meer ademruimte.